یکی از گام های اولیه و مهم برای فعالیت در بازار ارزهای دیجیتال، انتخاب یک صرافی مناسب می باشد. صرافی های ارز دیجیتال در یک دسته بندی کلی به دو دسته صرافی های متمرکز و صرافی های غیر متمرکز (DEX) تقسیم می شوند. در این مقاله قصد داریم که این دو نوع صرافی را معرفی کنیم و ویژگی های هر یک از آن ها را بررسی کنیم. همچنین تفاوت های این دو نوع صرافی را بررسی می کنیم. با ما همراه باشید.
صرافی متمرکز (Centralized Exchange)
صرافی های متمرکز ارز دیجیتال که به آن ها Cex نیز گفته می شود، دسته ای از صرافی های آنلاین هستند که در آن، فرد یا افرادی به عنوان واسطه معتبر، بستری را برای معاملات کاربران فراهم می کنند. این صرافی ها بسته به قوانین کشوری که در آن قرار دارند، یا بسته به قوانین بین الملل، یک سری قانون ها را رعایت می کنند.
درست است که صرافی های Cex ویژگی ناشناخته بودن و غیر قابل پیگیری بودن ارزهای دیجیتال را نقض کرده اند، اما بستری مطمئن تر را برای افرادی که می خواهند خیالشان از امنیت دارایی شان راحت باشد، فراهم کرده اند. از این منظر می توان گفت که صرافی های Centralized عملکردی شبیه بانک دارند.
در صرافی های متمرکز دارایی شما در کیف پول صرافی قرار می گیرد. بنابراین در صورتی که کلید خصوصی کیف پول دیجیتالتان را گم کنید، دارایی شما از بین نخواهد رفت. در واقع اگر دارایی تان را در یک صرافی متمرکز نگه داری کنید، قابل بازیابی می باشد.
یکی از محدودیت های بزرگی که صرافی های متمرکز دارند این است که بنا به قوانین بین المللی مالی، برخی کشورها در لیست تحریم قرار می گیرند و اجازه فعالیت در صرافی های خارجی را ندارند. صرافی بایننس به عنوان بزرگترین صرافی بین المللی، به همین دلیل کاربران ایرانی را تحریم کرده و به آن ها اجازه فعالیت نمی دهد.
برای انتخاب بهترین صرافی ارز دیجیتال متمرکز فاکتورهای مختلفی مد نظر قرار می گیرد. برترین صرافی های خارجی در لینک صرافی های Cex سایت CoinMarkrtCap لیست شده اند. اما نمونه های ایرانی خوبی از صرافی های متمرکز وجود دارد که مهم ترین آن صرافی ایرانکس بیت و نوبیتکس است.
صرافی غیرمتمرکز (Decentralized Exchange)
در صرافی غیرمتمرکز ارزهای دیجیتال یا Decentralized Exchangeها (به طور خلاصه Dex)، افراد می توانند معامله ارز دیجیتال خود را به صورت همتا به همتا و بدون واسطه انجام دهند. در واقع هیچ مرجع کنترل کننده ای در این صرافی ها وجود ندارد. این پلتفرم ها یک پروژه کدنویسی شده مبتنی بر بلاکچین هستند که میزان امنیت و کیفیت آن ها، بستگی به تیم توسعه دهنده و کدنویسی آن دارد. قرارداد هوشمند دستوراتی کد نویسی شده در بستر بلاکچین اند، که در صورت فراهم شدن شرایط مشخصی، به طور خودکار اجرا شده و قابل بازگشت و توقف نیستند.
در صرافی های غیر متمرکز، امکان انجام معاملات بر پایه ارزهای فیات از جمله دلار وجود ندارد. بنابراین برای شروع، ابتدا باید در یک صرافی متمرکز، تتر یا هر استیبل کوین دیگری را خریداری کرده و به صرافی Dex منتقل کنید. بعد از آن می توانید با ارز منتقل شده در صرافی Dexتان، خرید و فروش کنید.
صرافی های ارز دیجیتال غیر متمرکز خارج از نظارت یک نهاد واحد هستند و ملزم به پیروی از قوانین یک کشور یا دولت خاص نیستند. این صرافی ها به کیف پول نرم افزاری شما متصل می شوند؛ بنابراین نیازی نیست که شما دارایی تان را به کیف پول صرافی منتقل کنید. بنابراین در این سیستم خبری از هک شدن دارایی تان وجود نخواهد داشت.
در این پلتفرم ها، کاربر سفارش خرید یا فروش خود را ثبت می کند. در صورتی که کاربر دیگری سفارشی منطبق با سفارش ثبت شده قبلی وارد کند، تراکنش مربوطه توسط یک قرارداد هوشمند و بدون نیاز به واسطه انجام می شود.
معرفی صرافی های غیر متمرکز
چند مورد از صرافی های غیر متمرکز که نسبت به سایر صرافی های DEX کاربران بیش تری دارند عبارتند از:
- صرافی یونی سواپ (Uniswap)
- صرافی پنکیک سواپ (PancakeSwap)
- صرافی برگر سواپ (Burger Swap)
- صرافی وان اینچ (۱inch)
- صرافی Waves
- صرافی بایننس دکس (Binance DEX)
- صرافی ام دکس (MDEX)
- صرافی وان اینچ (1inch Exchange)
برای دسترسی به لیست صرافی های نامتمرکز در سایت coinmarketcap بر روی لینک کلیک کنید.
تفاوت های صرافی متمرکز با صرافی نامتمرکز
تا این جا به معرفی صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز پرداختیم و ویژگی های آن ها را بررسی کردیم. در ادامه به مقایسه این دو نوع صرافی می پردازیم.
مهم ترین تفاوت صرافی Cex و Dex عبارتند از:
- کارمزد: در صرافی های متمرکز درصد معینی از هر تراکنش، به عنوان کارمزد برداشته می شود. درحالی که در صرافی های غیرمتمرکز ارزش تراکنشی که صورت می گیرد، هیچ تاثیری در میزان کارمزد دریافتی صرافی ندارد و یک درصد بسیار ناچیز در هر تراکنش کسر می شود.
- نقدینگی: صرافی های غیر متمرکز نقدینگی بسیار کم تری از صرافی های متمرکز معتبر دارند. دلیل این موضوع حس امنیت کاربران در صرافی های Centralized است. ورود نقدینگی بیش تر و حجم معاملات بیش تر، نقدینگی را در صرافی های متمرکز افزایش می دهد.
- چالش انتقال ارز: در صرافی های متمرکز مالکیت کیف پول ها با صرافی است. اگر می خواهید در صرافی Centralized معامله کنید باید دارایی تان را از کیف پول خودتان به کیف پول صرافی منتقل کنید. اما در نوع غیر متمرکز، نیازی به انتقال دارایی به کیف پول صرافی نیست و در نتیجه رمز ارزهای شما در صرافی نگه داری نمی شوند.
- امنیت دارایی: عدم نیاز به انقال دارایی به کیف پول صرافی امنیت دارایی را به شدت افزایش می دهد. به همین دلیل امنیت در صرافی های Dex بالاتر است.
- سرعت تراکنش: در صرافی متمرکز به دلیل این که مالکیت دارایی کاربران در اختیار صرافی است و آنها به کلید های لازم دسترسی دارند، زمان انجام تراکنش ها بسیار کاهش می یابد. اما در صرافی Dex عدم حضور یک نقطه مرکزی برای دسترسی به دارایی ها، منجر به کندی انجام تراکنش ها می شود.
- محدودیت دسترسی: از آن جایی که دولت ها نظارتی بر صرافی های غیر متمرکز ندارند، تمام افراد در سراسر جهان می توانند در این صرافی ها قعالیت کنند. در صورتی که صرافی های متمرکز طبق قوانین جهانی، کاربران برخی کشورها را تحریم می کنند.
- اصل ناشناس ماندن: برای فعالیت در صرافی های Centralized باید ابتدا با ارائه مدارک لازم مراحل احراز هویت را بگذرانید. ولی در صرافی های غیرمتمرکز وضعیت این گونه نیست و در واقع معامله کنندگان برای همیشه ناشناس باقی می مانند.
- نوع مدیریت: صرافی های غیر متمرکز تحت نوعی قرارداد بلاکچینی معاملات را انجام می دهند. این در حالی است که در صرافی های Cex یک سازمان یا گروه خاصی مسئول کنترل دارایی کاربران هستند.
- تعداد رمز ارز: تعداد رمز ارزهای پشتیبانی شده در صرافی های Cex، معمولا خیلی بیش تر از سایر صرافی ها است.
آیا در صرافی Dex کار کنیم؟
فعالیت در هر یک از صرافی های Dex و Cex مزیت ها و معایبی دارد. برای مثال شت کوین ها و یا ارزهای ناشناس، معمولا در صرافی های معتبر لیست نمی شوند. برای همین اکثر کاربران برای خرید این ارزها، به سراغ صرافی های Dex می روند.
یکی دیگر از دلایلی که کاربران ایرانی را به استفاده از صرافی های Dex مجاب می کند این است که بسیاری از صرافی های متمرکز خارجی، برای کاربران ایرانی در دسترس نیستند. اما این موضوع را در نظر داشته باشید که صرافی های غیر متمرکز مبتنی بر بلاکچین و قرارداد هوشمند هستند و اگر باگ و خطایی در آن ها رخ بدهد، ممکن است دارایی تان را برای همیشه از دست بدهید. پس در حال حاضر هیچ قطعیتی در پایدار بودن این صرافی ها وجود ندارد.
بهترین راه حل برای رفع این مشکل آن است که اگر می خواهید در صرافی Dex فعالیت کنید، حجم سرمایه محدودی را وارد کرده و بر روی تمام دارایی تان ریسک نکنید.