بلاکچین پایگاه داده ای است که تقریباً در قلب تمام ارزهای دیجیتال قرار دارد. بلاک چین با توزیع کپی های یکسان از یک پایگاه داده در کل شبکه، هک یا تقلب سیستم را بسیار دشوار می کند. این فناوری طیف گسترده ای از برنامه ها را ارائه می دهد، هرچند که در حال حاضر ارز دیجیتال محبوب ترین استفاده برای بلاک چین است.
مفهوم بلاکچین
شاید در نگاه اول بلاکچین پیچیده به نظر برسد اما مفهوم اصلی آن بسیار ساده است، همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم بلاکچین نوعی پایگاه داده است.
- پایگاه داده مجموعه ای از اطلاعات است که به صورت الکترونیکی در یک سیستم کامپیوتری ذخیره می شود. اطلاعات یا داده های موجود در پایگاه های داده معمولاً در قالب جدول طراحی شده اند تا امکان جستجو و فیلتر آسان اطلاعات خاص را فراهم کنند.
- صفحات گسترده برای یک نفر یا گروه کوچکی از افراد طراحی شده است تا اطلاعات محدودی را ذخیره کرده و به آنها دسترسی پیدا کند. در مقابل، یک پایگاه داده طوری طراحی شده است که مقادیر قابل توجهی بیشتری از اطلاعات را در خود جای دهد که توسط هر تعداد کاربر به طور همزمان قابل دسترسی، فیلتر کردن و دستکاری سریع و آسان باشد.
یک بلاک چین می تواند اطلاعات مربوط به تراکنش های ارز دیجیتال، مالکیت NFT یا قراردادهای هوشمند DeFi را ثبت کند. درحالی که هر پایگاه داده معمولی می تواند این نوع اطلاعات را ذخیره کند اما بلاکچین از این نظر کاملا منحصربفرد است، یعنی به جای نگهداری در یک مکان و توسط یک مدیر متمرکز، نسخه های یکسان از یک پایگاه داده بلاک چین در چندین رایانه که در سراسر یک شبکه پخش شده اند نگهداری می شوند، که به این کامپیوترهای منفرد NODE یا گره می گویند.
عناصر کلیدی Blockchain
فناوری دفتر کل توزیع شده
همه شرکت کنندگان شبکه به دفتر کل توزیع شده و سوابق غیرقابل تغییر تراکنش های آن دسترسی دارند. با استفاده از این دفتر کل، تراکنش ها فقط یک بار ثبت می شوند و تلاش های تکراری که در شبکه های تجاری سنتی رواج دارند حذف می شوند.
سوابق تغییرناپذیر
هیچ شرکت کننده ای نمی تواند تراکنش را پس از ثبت در دفتر مشترک تغییر دهد یا دستکاری کند. اگر یک ثبت تراکنش شامل خطا باشد، باید یک تراکنش جدید برای معکوس کردن خطا اضافه شود و هر دو تراکنش قابل مشاهده باشند.
قراردادهای هوشمند
برای سرعت بخشیدن به تراکنش ها، مجموعه ای از قوانین به نام قرارداد هوشمند، بر روی بلاک چین ذخیره شده و به صورت خودکار اجرا می شود. یک قرارداد هوشمند می تواند شرایطی را برای انتقال اوراق قرضه شرکتی تعریف کند که شامل شرایط پرداخت بیمه مسافرتی و موارد دیگر باشد.
نحوه عملکرد بلاکچین
بلوک داده
همانطور که هر تراکنش رخ می دهد، به عنوان یک “بلوک” از داده ها ثبت می شود.
این معاملات حرکت یک دارایی را نشان می دهد که می تواند مشهود یا نامشهود باشد. بلوک داده می تواند اطلاعات انتخابی شما را مانند: چه کسی، چه چیزی، چه زمانی، کجا، چه مقدار و حتی شرایطی چون دمای یک محموله مواد غذایی ثبت کند.
اتصال بلوک
هر بلوک به بلوک های قبل و بعد از آن متصل است.
این بلوک ها زنجیرهای از داده ها را تشکیل می دهند که از طریق آن دارایی از مکانی به مکان دیگر حرکت کرده یا مالکیت تغییر می کند. بلوک ها، زمان و ترتیب دقیق تراکنش ها را تأیید می کنند و آن ها به طور ایمن به یکدیگر متصل می شوند تا از تغییر در هر بلوکی یا درج بلوک بین دو بلوک موجود جلوگیری کنند.
زنجیره بلوکی
تراکنش ها با هم در یک زنجیره برگشت ناپذیر مسدود می شوند که به آن زنجیره بلوکی می گویند.
هر بلوک اضافی تأیید بلوک قبلی و در نتیجه کل بلاک چین را تقویت می کند. این امر، تداخل در بلاک چین را آشکار می کند و قدرت کلیدی تغییرناپذیری را ارائه می دهد. این امکان، مداخله توسط یک هکر را از بین می برد و یک دفتر کل از تراکنش هایی ایجاد می کند که شما و سایر اعضای شبکه می توانید به آن اعتماد کنید.
در کل 2 نوع بلاک چین وجود دارد، عمومی و خصوصی:
- در یک بلاکچین عمومی، هر کسی می تواند مشارکت کند، یعنی می تواند داده های روی بلاک چین را بخواند، بنویسد یا ممیزی کند. قابل ذکر است، تغییر تراکنش های ثبت شده در یک بلاک چین عمومی بسیار دشوار است زیرا هیچ مرجع واحدی گره ها را کنترل نمی کند.
- اما یک بلاکچین خصوصی، در عین حال، توسط یک سازمان یا گروه کنترل می شود و فقط می تواند تصمیم بگیرد که چه کسی به سیستم دعوت می شود و همچنین این اختیار را دارد که به عقب برگردد و زنجیره بلوکی را تغییر دهد. این فرآیند بلاک چین خصوصی بیشتر شبیه به یک سیستم ذخیره سازی داده داخلی است، به جز اینکه برای افزایش امنیت در چندین گره پخش می شود.
ساختار ذخیره سازی Blockchain
یک تفاوت اساسی بین پایگاه داده معمولی و بلاک چین نحوه ساختار داده ها است. یک بلاک چین اطلاعات را در گروه هایی جمع آوری می کند که به آنها بلوک نیز گفته می شود و مجموعه ای از اطلاعات را در خود نگه می دارد. بلوک ها دارای ظرفیت ذخیره سازی خاصی هستند و پس از پر شدن، به بلوک قبلی پر شده زنجیر شده و زنجیره ای از داده ها را که به عنوان “بلاک چین” شناخته می شود، تشکیل می دهند.
تمام اطلاعات جدیدی که به دنبال آن بلوک تازه اضافه شده، در یک بلوک تازه تشکیل شده جمع آوری می شود که پس از پر شدن نیز به زنجیره اضافه می شود.
یک پایگاه داده، داده های خود را به جداول تبدیل می کند در حالی که یک بلاک چین، همانطور که از نامش پیداست، داده های خود را به صورت قطعات (بلوک) که به هم زنجیره شده اند، می چیند. این باعث می شود که همه بلاک چین ها پایگاه داده باشند اما همه پایگاه های داده بلاک چین نیستند.
هنگامی که یک بلوک پر می شود، بر روی “Rock” قرار می گیرد و بخشی از این جدول زمانی می شود. به هر بلوکی که در زنجیره زمانی به زنجیره اضافه می شود، یک زمانبندی دقیق داده می شود.
غیرمتمرکزسازی در Blockchain
مانند یک پایگاه داده، بیت کوین برای ذخیره بلاک چین خود به مجموعه ای از رایانه ها نیاز دارد. برای بیت کوین، این بلاک چین فقط یک نوع پایگاه داده خاص محسوب می شود که هر تراکنش بیت کوین را که انجام داده است، ذخیره می کند. در مورد بیت کوین و برخلاف اکثر پایگاه های داده، این رایانه ها همه زیر یک سقف نیستند و هر کامپیوتر یا گروهی از رایانه ها توسط یک فرد یا گروهی از افراد منحصر به فرد اداره می شود.
تصور کنید که یک شرکت دارای سروری متشکل از 10 هزار رایانه با پایگاه داده ای است که تمام اطلاعات حساب مشتری خود را در خود نگه می دارد. این شرکت دارای یک انبار حاوی همه این رایانه ها در زیر یک سقف است و کنترل کامل هر یک از این رایانه ها و تمام اطلاعات موجود در آنها را در اختیار دارد. به طور مشابه، بیت کوین از هزاران کامپیوتر تشکیل شده است، اما هر رایانه یا گروهی از رایانه هایی که بلاک چین خود را نگه می دارند در موقعیت جغرافیایی متفاوتی قرار دارند و همه آنها توسط افراد یا گروه های جداگانه ای اداره می شوند. به این رایانه هایی که شبکه بیت کوین را تشکیل می دهند “NODE” یا گره می گویند.
در یک زنجیره بلوکی، هر گره دارای یک پرونده کامل از داده هایی است که از ابتدا در بلاک چین ذخیره شده است. برای بیت کوین، داده ها تاریخچه کل تراکنش های بیت کوین هستند. اگر یک گره در داده های خود خطایی داشته باشد، می تواند از هزاران گره دیگر به عنوان یک نقطه مرجع برای اصلاح خود استفاده کند. به این ترتیب، هیچ گره ای در شبکه نمی تواند اطلاعات ذخیره شده در آن را تغییر دهد. به همین دلیل، سابقه معاملات در هر بلاک که بلاک چین بیت کوین را تشکیل می دهند، برگشت ناپذیر است.
اگر یک کاربر در تراکنش بیت کوین مشکلی به وجود بیاورد، همه گره های دیگر اباهم بررسی می شوند و به راحتی گره را با اطلاعات نادرست مشخص می کنند. این سیستم به ایجاد نظم دقیق و شفاف رویدادها کمک می کند. برای بیت کوین، این اطلاعات لیستی از معاملات است، اما همچنین ممکن است یک بلاک چین اطلاعات مختلفی مانند قراردادهای قانونی، شناسه های دولتی یا موجودی محصولات یک شرکت را در اختیار داشته باشد.
برای تغییر نحوه عملکرد سیستم یا اطلاعات ذخیره شده در آن، اکثر قدرت محاسباتی شبکه باید در مورد تغییرات مذکور به توافق برسند. این اطمینان می دهد که هر تغییری که رخ دهد به نفع اکثریت است.
کاربردهای بلاکچین
همانطور که اکنون می دانیم، بلاک ها در بلاک چین بیت کوین داده های مربوط به تراکنش های پولی را ذخیره می کنند. اما به نظر می رسد که بلاک چین در واقع یک روش قابل اعتماد برای ذخیره داده ها در مورد سایر تراکنش ها نیز می باشد.
برخی از شرکتهایی که قبلاً بلاک چین را ادغام کردهاند عبارتند از: Walmart ،Pfizer ،AIG ،Siemens ،Unilever و … . به عنوان مثال، IBM بلاک چین Food Trust خود را برای ردیابی سفری که محصولات غذایی برای رسیدن به مکان های آن طی می کنند، ایجاد کرده است.
استفاده از بلاک چین در برندها این امکان را می دهد که مسیر یک محصول غذایی را از مبدا، از طریق هر توقفی که انجام می دهد و در نهایت تحویل آن را ردیابی کنند. اگر مشخص شود که یک ماده غذایی آلوده است، می توان آن را از طریق هر ایستگاه تا مبدأ آن ردیابی کرد. نه تنها این، بلکه این شرکتها اکنون میتوانند هر چیز دیگری را که ممکن است با آن در تماس بودهاند ببینند، که به شناسایی مشکل کمک می کند و می تواند به طور بالقوه جان انسانها را نجات دهد. این یکی از نمونه های بلاک چین است، اما بسیاری از اشکال دیگر پیاده سازی بلاک چین نیز وجود دارد.
بانکداری و مالی
شاید هیچ صنعتی بیشتر از بانکداری از ادغام بلاک چین در عملیات تجاری خود سود نبرد. موسسات مالی فقط در ساعات کاری، پنج روز در هفته فعالیت می کنند. این بدان معناست که اگر سعی کنید یک چک را در روز پنجشنبه در ساعت 6 بعد از ظهر واریز کنید، احتمالاً باید تا صبح شنبه منتظر بمانید تا ببینید که پول به حساب شما رسیده است. حتی اگر سپرده خود را در ساعات کاری واریز کنید، باز هم به دلیل حجم انبوه تراکنشهایی که بانکها باید آن را تسویه کنند، تأیید تراکنش 1 تا 3 روز طول میکشد.
با ادغام بلاک چین در بانکها، مشتریان میتوانند تراکنشهای خود را در کمتر از 10 دقیقه پردازش کنند، یعنی زمانی که صرف اضافه کردن یک بلاک به بلاک چین دیگر می شود. با استفاده از بلاک چین، بانکها این فرصت را دارند که با سرعت و امنیت بیشتری وجوه بین مؤسسات را مبادله کنند. برای مثال، در تجارت سهام، فرآیند تسویه ممکن است تا 3 روز (یا بیشتر، در صورت تجارت بینالمللی) طول بکشد، به این معنی که پول و سهام برای آن مدت زمان مسدود میشوند.
با توجه به حجم مبالغ مربوط، حتی چند روزی که پول در حال انتقال است، می تواند هزینه ها و خطرات قابل توجهی را برای بانک ها به همراه داشته باشد.
واحد پول
بلاک چین بستر ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین را تشکیل می دهد. دلار آمریکا توسط فدرال رزرو کنترل می شود. اگر بانک کاربر هک شود، اطلاعات خصوصی مشتری در خطر است. اگر بانک مشتری سقوط کند یا در کشوری با دولت بی ثبات باشد، ممکن است ارزش پول آنها در خطر باشد. در سال 2008، برخی از بانک هایی که پولشان تمام شد، تا حدی با استفاده از پول مالیات دهندگان نجات یافتند. اینها نگرانی هایی هستند که بیت کوین برای اولین بار از آنها شکل گرفت و توسعه یافت.
بلاک چین به بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال اجازه می دهد بدون نیاز به یک مرجع مرکزی کار کنند. این نه تنها ریسک را کاهش می دهد، بلکه بسیاری از کارمزدهای پردازش و تراکنش را نیز حذف می کند. همچنین میتواند به کشورهایی با ارزهای بیثبات یا زیرساختهای مالی، ارز باثباتتری با برنامههای کاربردی بیشتر و شبکه گستردهتری از افراد را ارائه بدهد.
مراقبت های پزشکی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی می توانند از بلاک چین برای ذخیره ایمن سوابق پزشکی بیماران خود استفاده کنند. هنگامی که یک پرونده پزشکی ایجاد و امضا میشود، میتوان آن را در زنجیره بلوکی نوشت، که به بیماران اثبات و اطمینان میدهد که سابقه قابل تغییر نیست. این سوابق سلامت شخصی را می توان با یک کلید خصوصی در بلاکچین رمزگذاری و ذخیره کرد، به طوری که تنها توسط افراد خاصی قابل دسترسی باشد و در نتیجه حفظ حریم خصوصی تضمین شود.
رای گیری
بلاک چین می تواند برای تسهیل یک سیستم رای گیری مدرن استفاده شود. همانطور که در انتخابات میان دوره ای نوامبر 2018 در ویرجینیای غربی امتحان شد، رای دادن با بلاکچین پتانسیل حذف تقلب در انتخابات و افزایش مشارکت رای دهندگان را دارد. استفاده از بلاک چین در این راه، دستکاری آرا را تقریبا غیرممکن می کند. پروتکل بلاک چین همچنین شفافیت را در فرآیند انتخابات حفظ میکند و پرسنل مورد نیاز برای برگزاری انتخابات را کاهش میدهد و نتایج تقریباً فوری را برای مقامات فراهم میکند. این امر نیاز به بازشماری مجدد یا هرگونه نگرانی واقعی مبنی بر اینکه تقلب ممکن است انتخابات را تهدید کند را از بین می برد.